قوانین بازی

برای گشایش بحث؛ میخواهم از بازی شطرنج آغاز کنم. مطمئنم که خوانندگان گرامی حتماً با این بازی در سطوح گوناگون آشنا هستند. شطرنج یکی از مهمترین بازیهای تدوین استراتژی است. صفحهٔ شطرنج ۶۴ خانه دارد و یک بازی دونفره است. هر یک از بازیکنها  ۱۶ مهره دارند که مجموعاً ۳۲ مهره را تشکیل میدهد؛ با اینکه ۱۶ مهره را نیروهای پیاده (سرباز) مینامند؛ اما جایگاه هر سرباز از محدودیتها و یا امکانات بازی دیگر سربازان برخوردار نیست. پیش از گشایش بازی؛ تنها به تعداد مجموعهٔ مهره ها خانه های خالی داریم (۳۲ خانهٔ خالی). هر یک از مهره ها بنا بر موقعیت خود و تعریفی که برای حرکت آنها فرض شده است؛ بنا بر مجموعه ای از آزادیها و محدودیتهایی که وجود دارند به حرکت در می آیند.  حال اگر فرض کنیم که تنها یک ردیف در هر دوسوی صفحه به تعداد ردیفها اضافه نموده و مهرهٔ ۱۷ را با تعریفی جدید از نوع حرکت وارد میدان کنیم و طبق معمول یک سرباز نیز به آن اضافه کنیم؛ تمامی آنچه که طراحی استراتژی و گشایش بازی بر اساس قوانین شطرنج شناخته شدهٔ کنونی مطرح هستند؛ به کلی فرو می ریزند. به زبانی دیگر نام بازی شاید همان «شطرنج» بماند؛ اما اینباز به جای ۶۴ خانه و ۳۲ بازیگر؛ ۸۱ خانه با ۳۶ بازیگر و ۴۵ خانهٔ خالی خواهیم داشت.  درست است که قوانین بازی و طراحی استراتژیها زیر و رو خواهند شد؛ اما بازی همچنان به عنوان یک بازی تدوین استراتژی شناخته میشود. باز هم مهره ها کشته خواهند و بر تعداد خانه های خالی افزوده خواهد شد اما نقش خانه های خالی تغییر خواهد کرد. یک ذهن ریاضی میتواند فرق این دو معادله را بفهمد. آنچه که مسلم است؛ بازیگران نیز باید بسیار با هوشترباشند زیرا معادله ها بسیار پیچیده تر میشوند. اما اگر ما فقط برای گذراندن تعطیلات آخر هفته و یا برای پر کردن وقت در شب نشینیها به بازی شطرنج میپردازیم.... من مطمئن هستم که شاهد هیچ فرقی نخواهیم بود.... زیرا هدف ما سرگرمی است.
بازیگران و مشغلهٔ فکری آنها تعیین کنندهٔ نتیجهٔ بازی است. اگر چنین بیندیشیم که بازی زمانی آغاز میشود که یک وزنه بردار در صحنهٔ مسابقه وزنه ای را در طی چند دقیقه و یا ثانیه بلند میکند؛ اشتباه بزرگی است؛ زیرا بازی از زمانی آغاز میشود که آن وزنه بردار تمرینات خود را شروع میکند و تمامی پارامترهایی که در دورهٔ تمرین دخالت داشته اند؛ در آن چند لحظهٔ آخر نتیجهٔ خود را به نمایش میگذارند.

زمانی که میشنویم که بعضیها میگویند که اگر فاجعهٔ ۵۷ بوقوع نمی پیوست؛ ایران و ایرانیان به فتح کهکشان راه شیری نائل میشدند؛ به جای جدی گرفتن چنین سخنانی و اتلاف وقت در پیوستن و دامن زدن به چنین مباحثی میتوان با یک جملهٔ ساده به این بحثها خاتمه داد و آن اینکه اگر چنین اتفاقی هم نمی افتاد؛ محمد رضا پهلوی پس از حد اکثر یک سال و نیم به خاطر بیماری فوت میکرد و کار به دست رضا پهلوی می افتاد که میتواند جلو دوربین بنشیند و توی صورت همه دروغ بگوید؛ آن هم نه یکبار بلکه دهها بار. کار به دست کسی می افتاد که با پرونده های زیر بغلش در راهروهای ادارات به دنبال وقت ملاقات می گشت. زمانی که میشنوم عده ای خود را در بحثهایی از قبیل اگر شاه و یا مصدق و کاشانی چنین و چنان میکردند؛ اینچنین و آنچنان میشد. مانند این است که به جای شروع بازی کنونی؛ به بازیهای دههٔ ۷۰ (میلادی) «فیشر» و «اسپاسکی» بیندیشیم. شاید گفته شود که مطالعهٔ بازیهای اسپاسکی و فیشر میتواند ذهن ما را پرورش دهد؛ این سخن تا حدودی میتواند درست باشد اما به شرطی که مطالعه جانبدارانه نباشد و در لابلای مطالب به دنبال جمع آوری مدرک برای اثبات حقانیت این و یا آن نباشیم؛ زیرا آنکس که به دنبال «اثبات حقانیت» است انگیزه اش برای مطالعه؛ «آموختن» نیست. از سوی دیگر مطلب مهم تر اینکه؛ قوانین شطرنج همچنان ثابت مانده اند و تغییرات جزئی  هرگز در کلیت سیستم قوانین آن تاثیر گذار نبوده اند؛ اما زندگی اجتماعی-اقتصادی- سیاسی؛ در ۴۰ سال اخیر  تغییرات شگرفی را به خود دیده است که برخی از آنها بخشهای مهمی از قوانین بازی را دگرگون ساخته اند و ما با صفحهٔ شطرنج بسیار پیچیده تری روبرو هستیم. اما نه حاکمیت کنونی ایران و نه نیروهای اپوزیسیون صفحهٔ کنونی شطرنج نگاه نمیکنند و در حیطهٔ بازیهای قدیمی مانده اند.
حاکمیت ننگین شیعی-صفوی ایران؛ به خاطر سنت اسلامی رسول الله و ائمهٔ اطهار؛غارت و چپاول و باج و خراج خواری؛ ایران را به عنوان حیاط خلوت روسیه تعریف کرده است و تمامی سیاستهای آنها از کرملین دیکته میشوند. این امر غیر طبیعی نیست؛ زیرا هر دو به جهان کهن صفویه و نیکلای تعلق دارند و بازی کردن با قوانین جدید را دشمن وجود خویش میدانند و اشتباه هم نمیکنند.
نیروهای اپوزیسیون نیز دلدادهٔ لیبرالیسم غرب هستند و فکر میکنند که میتوانند دوست استراتژیک غرب در منطقه باشند؛ اما غرب به آنها هیچ اهمیتی نمیدهد و در حدی حتی کمتر از ارزش «تایر زاپاس» با آنها رفتار میکند.
شناخت «لیبرالیسم لجام گسیختهٔ اقتصادی» بین المللی و شیوهٔ برخورد «سرمایهٔ جهانی» با کشورهای فلک زده و ورشکسته ای مثل ایران بهتر از برخورد آنها با «اوکرائین» نخواهد بود و برخورد روسها نیز بهتر از شیوهٔ حمایت از بشار اسد نخواهد بود و آنچه برای سوریه در اثر این حمایتها خواهد ماند سرزمین سوخته و ویران است.
اکنون ارازل و اوباش حاکمیت شیعی ایران؛ برای دفاع از روسیه عربده میکشند؛ در حالی که حلبیهای پرنده شان (موشکها) در دستشان باد کرده است و در سوریه نیز هزینهٔ ژنرالهای روسیه و تقریباً تمامی نظامیان و شبه نظامیان حلقهٔ «هلال شیعی» را می پردازند و هیچوقت نیز اینرا نخواهند فهمید که اگر از همین امروز دست از سوریه بکشند عده ای در آینده آنها را محکوم خواهند کرد که چرا عقب نشینی کردید؟ و اگر ادامه دهند؛ باز هم مورد انتقاد قرار خواهند گرفت که چرا عقب نشینی نکردید؟ اینگونه بازیها قدمتی طولانی داشته و در حاکمیتهایی که از طرف باندهای چندگانه هدایت میشوند؛ حد اقل ارزش تبلیغات انتخاباتی دارد و در حاکمیتهایی از قبیل حکومت ایران که از «پهن ایدئولوژی» به عنوان سوخت موتور حکومتی استفاده میکنند؛ رنگ خیانت میگیرد. به کلامی دیگر این نوع از آتش بیاران معرکه؛ هواداران خود را همیشه در تب و تاب گذشته ها نگه میدارند؛ بحثهای مصدق و محمدرضا پهلوی و کودتای ۲۸ مرداد و بختیار و خمینی و ماجراهای دیگر همگی سر و ته یک کرباسند و هیچگونه ارزش سیاسی عملی چه در عرصهٔ مبارزات کنونی و چه ادارهٔ «حاکمیت فرضی»؛ «ایران فرضی» در «فرداهای فرضی» ندارند. به تیتر یکی از همین مزخرفات که توسط رادیو فردا منتشر شده است توجه کنید ولی حتی وقتتان را برای خواندنش و یا شنیدنش تلف نکنید (اینجا). فقط بدانید که چیزی به نام «تولید اندیشه» در میان ایرانیان مرده است و «نشخوار گذشته ها» همچنان مُد روز است.
همانگونه که درمجموعهٔ مقالات «گفتگویی از نوعی دیگر» اشاره کرده ام؛ جهان امروز مانند یک موزهٔ زنده از عصر حجر تا لیبرالیسم اقتصادی جهانی و فرا تکنولوژی را در غرفه های خود دارد. البته بخش از این آثار زنده به درد سرگرمی و توریسم میخورند؛ اما بخش دیگر در حال صف آرایی در برابر هم هستند و بخشهایی نیز در حال ادغام در یکدیگر به سر میبرند و تلاش دارند تا همه را در خود ادغام کنند. شناخت این جریانها و یافتن پتانسیلهایی که بتوانند به عنوان «منافع ملی ایران» تعریف شده و در طرحهای راهبردی آیندهٔ ایران گنجانیده شوند آن چیزی است که میتواند بخش مهمی از فعالیتهای سیاسی واقعی را به نمایش بگذارد وگرنه در رابطه با «دموکراسی یک میلیمتر کمتر و یا دو میلیمتر بیشتر» میتوان میلیونها ساعت یاوه سرایی نمود.
مطالعهٔ «مسائل زندهٔ سیاسی» . جمع آوری اطلاعات در این زمینه ها و تحلیل سمت و سوی و اهداف و نقش بازیگران بین المللی در اینگونه «مسائل زنده»؛ تنها یک بخش از وظایف مردان و زنان سیاسی است.
به عنوان مثال نوشتهٔ «م.ر» گرامی در رابطه با منابع جدید انرژی؛ یک دریچه به روی افقهای سیاسی-اجتماعی-نظامی آینده باز میکند؛ هر چند که ظاهراً مربوط به شیوهٔ جدید استخراج نفت و گاز است. این نوشته یک «مسئلهٔ زنده» را مطرح مینماید و سخنی از داریوش و کوروش و هگل و لنین در آن وجود ندارد و دلیل آن هم بسیار ساده است؛ چون همهٔ آنها مرده اند و عصر آنها و سیستمهای اقتصادی و اجتماعی و سیاسی دوران آنها نیز مرده است. مطالبی از این دست بسیار زیادند و نیروهای روشنفکر و اندیشمند میتوانند  وقت و ذهن خود را بر روی اینگونه مسائل متمرکز کنند تا روند «تولید اندیشهٔ سیاسی» بر روند جاری «یاوه سرایی و ژاژ خایی» چیره شود. من میدانم که راه اندازی اینگونه پروژه های فکری بسیار سخت و زمان بر است و مطالب نیز بسیار لغزنده (در حال تحول روزمره) هستند؛ اما این نوع از مطالعات سیاسی؛ تنها کاری است که میتواند نقشی مهم در رابطه با پیشبرد مبارزات برای سرنگونی رژیم اسلامی و بنیانگذاری ایرانی نوین نقش حیاتی بازی کند.
تا زمانی که مدعیان مبارزه خود را اسیر نوشتن تحلیل در بارهٔ ریش و سبیل ظریف بکنند و به هواداران خود خروار خروار دروغ بگویند؛ نه مردم ایران و نه؛ هیچکس دیگری به آنها اهمیت نخواهند داد.
به آنچه که «شورای ملی ایران» نامیده میشود نگاهی بیندازید؛ تا ببینید که با دروغهای شاخدار و دریوزگی به درگاه این و آن ؛ کار به جایی میرسد که دیگر حرفی برای گفتن نمانده است؛ برای اینکه از اول هم قرار نبوده است که کاری انجام شود.

کژدم